Wycinki z kronikarskich annałów Świnoujścia cz.8

Kolejny, ósmy już  odcinek zapisów z historii miasta Świnoujście będący wynikiem przeglądania, wybierania , opracowywania, weryfikowania  i uzupełniania informacji ujętych w różnych źródłach. Między innymi są to kronikarskie notatki  świnoujskiego historyka Andrzeja Wrońskiego, historyka i archiwisty dr Józefa Plucińskiego,  informacje archiwalne choćby z zasobów Archiwum Państwowego i innych mniej lub bardziej dostępnych opracowań. Warto się podzielić tymi faktami nieznanymi, zapomnianymi albo niedostępnymi  dla większości mieszkańców. Taka wycinkowa prezentacja zdarzeń i ludzi  daje pewną wiedzę i rysuje obraz Świnoujścia na przestrzeni lat. Poniżej nieco wybranych, interesujących  jak się wydaje informacji.

1 lutego 1949 r. rozpoczęła działalność w Świnoujściu Miejska Biblioteka Publiczna ( później na przełomie 1954/55 r połączona z Wolińską Biblioteką Publiczną) . Początkowy księgozbiór liczył 947 tomów (rok później już 2.540 woluminów, a w grudniu 1955 r. - 26.744). W tym roku w  Świnoujściu otwarto także pierwszą księgarnię „Czytelnika”. Nastąpił też początek akcji organizowania radiowęzłów.

W 1954 r. powstał w Świnoujściu oddział Polskiego Rejestru Statków (PRS). Założycielem tej placówki był komandor w stanie spoczynku Tadeusz Rutkowski (jako inspektor kierował oddziałem PRS-u do odejścia na emeryturę w 1971 r.) Wcześniej kmdr T. Rutkowski od stycznia do grudnia 1951 r był dowódcą Bazy Marynarki Wojennej w Świnoujściu (objęty represjami stalinowskimi został zwolniony z wojska).  

8 marca 1962 r. w biurze Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego przy ul. Armii Czerwonej 2 (obecnie Armii Krajowej) odbyło się zebranie kilkunastu przewodników (po kursach w 1960 i 1961 r.), którzy po złożonym ślubowaniu otrzymali legitymacje uprawniające do oprowadzania wycieczek po terenie Ziemi Wolińskiej, starówki szczecińskiej i w rejsach po torze wodnym do Szczecina.   

31 października 1963 r. PPDiUR „Odra” przyjęła do eksploatacji pierwszy rufowy trawler-zamrażalnię B 23  - „Albakora”  o 50-dniowej autonomii pływania (do 1965 r. pozyskano już 7 tego typu jednostek).

22 października 1964 r. odebrano po raz pierwszy w Świnoujściu szczeciński i ogólnopolski  program telewizyjny o dość poprawnej wizji i fonii. Transmitowano go przez stację przekaźnikową w Kołowie.

16 czerwca 1965 r. przybył do Świnoujścia pierwszy w Polsce wodolot „Zryw” przeznaczony do sezonowej obsługi na trasie do Szczecina. Następnego dnia wodolot wraz z jego konstruktorem prof. L. Kobylińskim i przedstawicielami zainteresowanych instytucji i przedsiębiorstw pokonał trasę do Szczecina w 1 godzinę i 10 minut. W lipcu wodolot wszedł na tej trasie do nieregularnej eksploatacji.

Czerwiec 1966 r. Na Warszowie naprzeciwko stacji kolejowej PKP w Świnoujściu wykonano duży plac postojowy dla autobusów PKS (poprzednio był tu plac prefabrykacyjny firmy budowlanej). 

20 czerwca 1967 r. miał miejsce inauguracyjny rejs ze Świnoujścia do Ystad nowego promu PŻM  m/s „Gryf”  zakupionego w grudniu 1966 r. u armatora fińskiego. Od 1970 r. nowym armatorem tej jednostki były Polskie Linie Oceaniczne. Rejs ten zapoczątkował  stałą, całoroczną komunikację promową na tej linii. 

20 maja 1969 r. ukazało się zarządzenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej  w Szczecinie dotyczące m.in. Świnoujścia o obowiązku kształcenia zawodowego młodzieży w wieku 15-18 lat. Dotyczyło to tej grupy, która dotychczas nie uczyła się i nie pracowała. W Świnoujściu zarejestrowano 204 takie osoby ( w tym 86 bez ukończonej szkoły podstawowej). 192 z nich skierowano do szkół i na obowiązkowe kursy.   

24 czerwca 1970 r. oddano do użytku salę obsługową Urzędu Pocztowo-Telekomunikacyjnego w Świnoujściu. W grudniu 1971 r. zakończono zaś  prowadzoną od 1968 r. adaptację i remont całego budynku. 

Październik 1970 r. Zakończył się trwający od kwietnia ogólnopolski konkurs na pamiątkę regionalną, zorganizowany przez Stowarzyszenie Kulturalne Ziemi Wolińskiej , ZSA „Cepelia” w Warszawie i Oddział Spółdzielni  Architektury Wnętrz „Ład” w Warszawie. Nagrodzono 68 prac spośród 318 jakie zgłoszono do konkursu.

26 kwietnia 1972 r. na zwieńczeniu ul. Wojska Polskiego  otwarto przejście graniczne dla pieszych Świnoujście – Ahlbeck. 

19 sierpnia 1974 r.  zawinął do Świnoujścia pływający pod banderą panamską statek pasażerski „Home Lines” , na którym 641 pasażerów z Ameryki, Włoch i NRD odbywało wycieczkę po portach Bałtyku. 

W nocy z 5/6 stycznia 1975 r. na całym wybrzeżu szalał sztorm o sile 12 stopni w skali Beauforta. Tor wodny Szczecin – Świnoujście był zamknięty, a w porcie wstrzymano przeładunki.  Mimo sztormu wyszedł w morze liberyjski masowiec „Capitain WD Cargill” o nośności 66 tys. ton z ładunkiem 46 tys. ton węgla eksportowego. Wichura spowodował w mieście kilkugodzinną przerwę w dostawie prądu  i zniszczyła wiele drzew. 

Październik 1977 r. Stara kotłownia przy ul. Rybaki w końcu jest intensywnie przebudowywana na ośrodek kształcenia dorosłych Zakładu Doskonalenia Zawodowego. Zbudowane tam zostaną sale wykładowe oraz pracownie do szkolenia kadr gastronomii : kelnerów , kucharzy itd. W pracach partycypuje WSS „Społem”. Koszt adaptacji zamyka się kwotą 5 mln zł. Termin oddania do użytku ustalono na 1 maja 1978 r.  

Podpisy pod foto:

1.kmdr Tadeusz Rutkowski założyciel oddziału PRS w Świnoujściu – foto Wikipedia.

2.Pierwszy rufowiec B-23 „Albakora”  - foto ze zbiorów Kazimierza Szczoczarza.

3. Prom PŻM m/s „Gryf” – foto Andrzej Ryfczyński (ze zbiorów Muzeum Rybołówstwa Morskiego) 

4. Przejście graniczne dla pieszych Świnoujście – Ahlbeck  (1972 r) – foto Andrzej Ryfczyński (ze zbiorów Muzeum Rybołówstwa Morskiego).

 

Krzysztof Nowak 

Kronikarz miejski